Als nieuw bestuur TN Migratie & Integratie mogen we terugkijken op een succesvolle kick-off. Doelstelling was om het contact met de leden van het Thematisch Netwerk te laten herleven (na een pauze van ongeveer anderhalf jaar), de leden mee te nemen in een aantal actuele onderwerpen (instroom van vluchtelingen en arbeidsmigratie) en onderwerpen voor nieuwe bijeenkomsten door te spreken voor het komende jaar.
Terugkijkend op de bijeenkomst in de Fonteinkerk in Amersfoort en lezend door de reacties in de groepsapp denk ik dat we terug mogen kijken op een geslaagde middag. Voor de leden, die niet in de gelegenheid waren om aan te sluiten hierbij een aantal hoogtepunten en hopelijk kunnen we een volgende keer weer zoveel enthousiaste leden begroeten.
Ruben Brekelmans over de instroom van vluchtelingen
Inleiding
Tijdens de vorige ALV in Rotterdam was de beperking van de instroom van vluchtelingen een belangrijk onderwerp. Er werden diverse moties ingediend (én aangenomen) en de grote vraag is nu wat hier mee gedaan is. Er werd ruim de tijd genomen om zowel de achtergrond van de problematiek, de huidige status en een concrete terugkoppeling op de moties te bespreken. De basisinformatie: 1) de cijfers zijn schrikbarend en worden steeds schrikbarender, 2) er zijn geen simpele oplossingen, 3) het dossier wordt steeds juridischer en 4) in de coalitie wordt verschillend gedacht over de (on)houdbaarheid van de hoge instroom van asielzoekers.
Een overzicht – internationaal
Het ideaalbeeld (voor de VVD) is dat vluchtelingen zoveel mogelijk worden opgevangen in de regio. Wij helpen de regio (m.n. financieel) en kunnen de regio ontlasten door een deel van de vluchtelingen naar Europa te hervestigen. Een aandachtspunt is dat bijvoorbeeld burgemeesters in Griekenland helemaal niet geholpen willen worden, omdat betere faciliteiten voor de vluchtelingen zal leiden tot (nog) meer vluchtelingen naar hun gemeente waardoor de overlast nog groter zal worden. Tegelijkertijd willen de Oost-Europese landen niet meedoen met het spreiden van vluchtelingen. Daarop haken ook de andere landen af.
Tegenover dit ideaalbeeld staat de werkelijkheid: via mensensmokkelaars lukt het de sterkste en rijkste vluchtelingen om naar West-Europa te komen. Dit is allesbehalve sociaal en rechtvaardig.
Motie 26: terugnemen veilige landers
Het maken van internationale afspraken is ingewikkeld en duurt vaak lang. Momenteel is de status als volgt:
· Met Marokko worden nu goede afspraken gemaakt. Als gevolg daarvan worden uitgeprocedeerde Marokkanen teruggestuurd en zitten inmiddels veel uitgeprocedeerde Marokkanen in vreemdelingendetentie. Dit kon vorig jaar nog niet;
· Met Tunesië lopen nog gesprekken, zowel vanuit de EU als Nederland. Het is moeilijk te zeggen wanneer dit tot concreet resultaat gaat leiden;
· Algerije wordt nog niet gezien als een veilig land. Ruben begrijpt dit niet en dat wordt gesteund door het feit dat zelden aanvragen uit Algerije worden gehonoreerd.
· In Europa heeft Mark Rutte het onderwerp van de vluchtelingenstroom hoog op de agenda gekregen en is hierover in gesprek met diverse nationale leiders. Het effect op de lagere instroom is nog onvoldoende, maar er wordt wel meer actie ondernomen dan in de afgelopen 6 jaar.
Motie 27: nakomen van het Dublin-akkoord
Het Dublin-akkoord stelt dat asielzoekers teruggestuurd mogen worden als ze in een ander Europees land eerder een asielaanvraag hebben ingediend. Dit verdrag is feitelijk hersendood. De Nederlandse rechter heeft ook herhaaldelijk aangegeven dat deze regeling niet mag worden toegepast, omdat de voorzieningen in de andere landen (zelfs België) onvoldoende op orde zijn. Omgekeerd zeggen Europese rechters dit niet over de situatie in Nederland (ook al lagen er vorig jaar ook asielzoekers buiten in Ter Apel). Eric van den Burg probeert de Dublin-afspraken weer te doen herleven en neemt hiervoor in de EU het initiatief. Ook maakt hij afspraken over individuele asielzoekers met bijvoorbeeld België, zodat deze asielzoekers toch naar België kunnen worden teruggestuurd.
Een overzicht – nationaal
Het is belangrijk om aan te geven waar ‘wij’ (de VVD) voor staan en niet waar ‘wij’ (het kabinet) voor staat. Daarbij moeten wij er voor zorgen dat de rechten en voorzieningen in Nederland niet zoveel aantrekkelijker zijn dan in de ons omringende landen. De plannen hiervoor liggen klaar. Het plan voor de inzet van flex-woningen waar Castricum en enkele andere gemeentes mee werken past hier in. Door vluchtelingen daar te huisvesten blijft er ruimte in de sociale huursector.
Motie: tijdelijk asielstop
Het sluiten van Ter Apel of de grenzen is helaas niet realistisch, want 1) het recht op het doen van een asielaanvraag en op asielopvang kun je mensen niet ontzeggen en 2) het volledig sluiten van de Nederlandse grenzen is praktisch niet haalbaar. Deze insteek wordt ook bevestigd door het feit dat geen enkel Europees land een asielstop kent. Er kan wel meer grenstoezicht komen en dat vindt nu ook plaats. Daarnaast zijn ook andere maatregelen mogelijk om de instroom te beperken. Daarover wordt in het kabinet gesproken.
Daarnaast bieden Europese regels enige ruimte (maar helaas zeer beperkt) om in noodsituaties noodmaatregelen te treffen. Het is alleen niet helder welke noodmaatregelen door de rechter worden toegestaan. Ruben heeft het kabinet meermaals aangespoord om noodmaatregelen voor te bereiden, de mogelijke juridische ruimte maximaal te benutten, en bij andere EU-landen te informeren hoe zij noodmaatregelen juridisch onderbouwen.
Een overzicht – enkele andere items
· Het is wenselijk om doorprocederen te voorkomen. Feitelijk kun je meermaals doorprocederen (b.v. omdat de situatie in je eigen land – b.v. Soedan – sterk is veranderd). Tegenwoordig is het echter mogelijk om kansloze aanvragen schriftelijk af te doen en dit heeft geleid tot een sterke daling van het aantal herhaalde aanvragen.
· Nederland kent maar 1 status en b.v. bij Syriërs zie je dat hierdoor relatief veel vluchtelingen uit dat land naar Nederland komen (in de ons omringende landen krijgen ze vaak de lagere B-status). Aan de andere kant: toen wij nog 2 statussen hadden gingen veel mensen doorprocederen om de hogere status te verkrijgen;
· Je hoeft de behandeling van je status niet af te wachten in Ter Apel; je kunt ook onderkomen krijgen in noodopvang. Echter: in de praktijk werden afgelopen zomer de mensen vooraan de poort bij Ter Apel eerder geholpen dan mensen, die elders netjes wachten tot ze aan de beurt zijn. Daarom wil iedereen daar in de rij staan. Dat is onwenselijk. De asielketen staat door de hoge aantallen zo onder druk, dat niet lukt om uit de asielcrisis te komen.
Motie 16: asiel is tijdelijk
Ruben is hier een voorstander van. Vanuit deze tijdelijke status kan een permanente status ontstaan, maar daarvoor kan getoetst worden of iemand werkt en daadwerkelijk meedoet in de Nederlandse samenleving.
Tenslotte
· De IND geeft in haar beoordeling de vluchteling te snel het voordeel van de twijfel;
· Ook indien de IND een afwijzing heeft onderbouwd in een rapport vraagt de rechter steeds vaker om nog meer onderbouwing en toelichting (waarop de IND – met alle werkdruk – het opgeeft);
· De Raad van State neigt – mede door de toeslagenaffaire – steeds vaker naar de positie van de vluchteling (menselijke maat) in plaats van de positie van de overheid (algemeen belang).
Door dit alles zijn de inwilligingspercentages in Nederland de afgelopen jaren gestegen.
De overlast (vooral door veiligelanders) moet hard worden aangepakt, maar je mag een asielzoeker niet veel strenger behandelen dan een Nederlander. In de praktijk wordt winkeldiefstal door landelijk beleid van het OM vaak afgedaan met een reprimande. Dit helpt totaal niet. De vraag is daarom om vooral voor de hotspots Ter Apel en Budel afwijkende regels toe te passen. Bij ernstige vergrijpen (zoals verkrachting) is het wel mogelijk om steviger op te treden en een verblijfsvergunning in te trekken, maar dan moet er wel een rechterlijke uitspraak zijn.
De proeverij
Het organiseren van één event is mooi, maar we hebben de ambitie om ongeveer 8 bijeenkomsten per jaar te organiseren. Hiervoor hebben we een 6-tal ideeën en de aanwezige leden vulden dit moeiteloos aan:
· Inburgeringservaringen door de betrokkenen;
· Ervaringen en inzichten rondom uitvoerbaarheid van de regelgeving door gemeenten;
· Achtergrondinformatie over de verschillende soorten migratie;
· Intergenerationele trauma en – overdracht (ouder-op-kind overdracht);
· Verdiepingssessie rondom de spreidingswet;
· De levende bibliotheek (speeddates met betrokkenen);
· Werkbezoek aan Brussel;
· Werkbezoek aan de dienst ‘Terugkeer & Vertrek’
· Uitbuiting en sexueel misbruik;
· Eric van den Brug uitnodigen voor een sessie;
· Hoe kunnen we ervoor zorgen dat mensen kunnen integreren/meedoen?
· LHBTI-problematiek in AZC’s à werkbezoek aan een AZC;
· Visiedocument opstellen over de wijze waarop we migratie/integratie hebben geregeld in 2040 (Bart Schaaphok);
· Bijeenkomst met niet-VVD-er’s (D’66 / COA / etc.) voor een open discussie
We gaan er mee aan de slag.
Daan de Kort over arbeidsmigratie
Inleiding
Er heerst grote krapte op de arbeidsmarkt en ‘dus’ wordt er gekeken naar arbeidsmigratie om de tekorten op de arbeidsmarkt op te vullen. Het is van alle tijden. In het begin van de 20e eeuw kende Philips een stormachtige groei en ontstond er bij Eindhoven een ‘Drents dorp’. Tegenwoordig wordt er geworven in Oost-Europa of de Filipijnen. We moeten daarbij wel nadenken over de vraag wie we willen werven. Hierbij helpt het Britse model waarbij heel gericht wordt geworven.
De interne arbeidsmarkt
Daan is zelf een exponent van een andere doelgroep voor de arbeidsmarkt. Hij is visueel gehandicapt en op zijn 18e volledig arbeidsongeschikt verklaard. Hij was het daar echter helemaal niet mee eens, want hij kan dan wel zeer beperkt zien (slechts contouren), maar met zijn hersenen en oren is niets mis. Hij heeft er – met hulp van zijn ouders – daarom hard voor gestreden om zijn eigen plaats op de arbeidsmarkt te verwerven en zijn werk voor de Tweede Kamerfractie laat zien dat uitstekend gelukt is.
Hij is dan ook vurig pleitbezorger van de mogelijkheid om ons interne arbeidspotentieel veel beter te benutten (en werk zorgt ook voor regelmaat, sociale contacten en ontwikkeling van je talenten). Dit kan onder meer door de volgende maatregelen:
· Laat gehandicapten werk doen dat ze wél kunnen (naast Daan was er ook de ervaring van één van de aanwezigen. Hij is Wajonger (en daardoor arbeidsongeschikt) en dankzij zijn eigen inzet nu succesvol ondernemer);
· Door de marginale druk is het niet lonend om meer te werken dan een bepaald laag salaris. De marginale druk zorgt er voor dat een hoger loon leidt tot verlies van toeslagen waardoor een hoger loon feitelijk niet loont;
· Nederland is kampioen deeltijdwerk (mede door de marginale druk) waardoor veel arbeidspotentieel niet benut wordt;
· Vaak weet het UWV niet wie er in hun kaartenbak zit. Door een beter beeld van de kwaliteiten in deze kaartenbak kan arbeidsmigratie voorkomen worden.
Lusten en lasten van arbeidsmigratie
Een bijverschijnsel van arbeidsmigratie is de overlast van immigranten. Opvallend daarbij is dat de lusten (invulling van een vacature) van de arbeidsmigratie bij de bedrijven terechtkomen en de lasten (overlast) bij de samenleving. Dit kent een aantal aspecten:
· Niet alle uitzendbureaus zijn malafide, maar het is wel belangrijk om de malafide bureaus hard aan te pakken;
· Huisvesting van arbeidsmigranten is een aandachtspunt. De regelgeving staat een praktische oplossing echter vaak in de weg;
· Denk bij arbeidsmigratie ook aan expats. In b.v. Amstelveen en Veldhoven (ASML) worden hele wijken bewoond door expats. Deze expats geven niet zozeer overlast, maar ze doen ook niet mee met het verenigingsleven of andere sociale evenementen. Het is niet aan de overheid om al dit soort zaken in te vullen. ASML heeft hier ook zelf programma’s voor, maar kleinere bedrijven pakken dit vaak niet op;
· Er komt een regeling voor een inschrijvingsplicht om te voorkomen dat arbeidsmigranten langer blijven dan toegestaan en zo tussen wal en schip raken en overlast veroorzaken;
Daan krijgt hierop een uitnodiging om naar Schiedam te komen. Daar zijn 2 wijken waar veel arbeidsmigranten wonen, die in het Westland werken. De uitnodiging wordt (uiteraard) aangenomen.
Onze eigen rol
Er is ook een andere kant aan de arbeidsmigratie en dat leidt tot de vraag wat voor samenleving we willen worden. Door ’s avonds via je computer veel spullen te bestellen (die je vervolgens voor een groot deel ook weer terugstuurt) en te verwachten dat ze de volgende dag geleverd worden creëer je wel een bepaald effect. De bestel-industrie draait namelijk in hoge mate op arbeidsmigranten, die onder hoge druk en voor lage salarissen zorgen voor jouw gemak (en gemakzucht). Feitelijk is dit bekend of kun je redelijk eenvoudig bedenken. Toch blijven we bestellen en terugsturen.
Is dit wat we willen? Daan heeft nog geen antwoord op de vraag hoe je hier als liberale partij mee om moet gaan, maar is hier wel mee bezig.
Er werd nog veel meer besproken, maar dit is een verslag en geen boek. Gelukkig komen er na de zomer meer bijeenkomsten van het TN Migratie & Integratie. Hopelijk zijn jullie er weer bij of schikt het tijdstip dan wel.