Nu er een hoofdlijnenakkoord ligt voor het nieuw te vormen kabinet heeft het bestuur van het Thematisch Netwerk aan Ruben Brekelmans gevraagd om zijn licht te laten schijnen op de komende tijd en vragen te beantwoorden van leden van het Thematisch Netwerk.
Druk of niet druk? Dat is de vraag
Als opening is het de vraag of er met het opstellen van het hoofdlijnenakkoord een einde is gekomen aan een drukke periode of dat dit juist de start is van een nóg drukkere periode?
Ruben geeft aan dat het in ieder geval het einde is van een onzekere periode. De vraag was steeds welke plannen er zouden gaan komen en dat is nu duidelijk. Het is nu de beurt aan de partijtop om op zoek te gaan naar de juiste personen om dit beleid vorm te geven.
Afbouwen van de aanzuigende werking
Er zijn diverse maatregelen binnen Nederland, die een aanzuigende werking hebben op de vluchtelingenstroom naar Nederland.
Eén van deze maatregelen is de voorrang van asielzoekers bij het verkrijgen van een sociale huurwoning. Hiervoor zijn 2 maatregelen voorzien:
· Er komt snel een crisiswet waarin onder andere de afschaffing van het voorrangsrecht op een sociale huurwoning wordt geregeld;
· Daarnaast is bij velen het beeld dat adequate huisvesting alleen kan door middel van een sociale huurwoning, maar dat is niet juist. Ook flex-units en noodwoningen – zoals nu al jarenlang uitgevoerd in Castricum – vallen binnen de normen.
Een andere maatregel is de beperking van de juridisering van het asieldossier. Ook hiervoor 2 maatregelen:
· De rechtsbijstand bij asielaanvragen wordt zo veel mogelijk beperkt en bij herhaalde asielaanvragen maximaal versoberd.
· De mogelijkheden voor hoger beroep worden afgeschaft; een uitspraak van de rechter is de uitspraak van de rechter.
Feitelijk is het bijzonder dat er rondom asiel een enorme hoeveelheid wet- en regelgeving is ingevoerd (en dus ook ontzettend veel jurisprudentie bestaat), terwijl Nederlanders wel netjes moeten wachten tot ze aan de beurt zijn voor een woning zonder dat zij zich kunnen beroepen op allerlei wetgeving en jurisprudentie.
Tegelijkertijd is ook afgesproken dat rechterlijke uitspraken wel worden gerespecteerd. Onlangs is er een uitspraak verschenen van de Hoge Raad waarin werd gesteld dat het voor asielzoekers mogelijk moet zijn om meer te werken dan 26 weken per jaar. Dit heeft naar verwachting een aanzuigende werking, maar er zal wel uitvoering aan gegeven worden.
Verwachtingen en uitvoering
Een vraag van de leden aan Ruben is wat zijn verwachting is van het huidige hoofdlijnenakkoord.
Ruben geeft hierop aan dat hij positief gestemd is voor de middellange en lange termijn. Je ziet ook op internationaal en Europees niveau dat er ontwikkelingen zijn, die in lijn zijn met de gedachte in het hoofdlijnenakkoord. Dat stemt tot vertrouwen. Bovendien weerspiegelt het huidige akkoord voor meer dan 80% wat er in het VVD-verkiezingsprogramma staat. Dat geeft vertrouwen dat de maatregelen zullen leiden tot een lagere asielinstroom en tevens ook uitvoerbaar en juridisch haalbaar zijn. Het zal niet makkelijk worden en voor sommige maatregelen is er sprake van juridisch grijs gebied, maar dat geeft alleen maar motivatie om er snel mee aan de slag te gaan.
Enkele losse vragen
· Je hebt ook Buitenlandse Zaken in je portefeuille. Is dit te combineren met de portefeuille asiel en migratie?
Ruben geeft aan dat het een interessante combinatie is. Buitenlandse Zaken gaat inhoudelijk altijd door, terwijl op asiel alles heel politiek is. Op diverse onderdelen versterken beide portefeuilles elkaar ook.
· Wat zijn de verwachtingen rondom de Oekraïense vluchtelingen?
Hierover staat weinig in het hoofdlijnenakkoord. Dat betekent in principe dat het huidige beleid zal worden doorgezet. De huidige regeling is op Europees niveau opgesteld en verloopt volgend jaar. Op Europees niveau zal moeten worden besloten of en hoe deze regeling wordt verlengd, bij voorkeur in samenspraak met de Oekraïense overheid. Zij willen immers ook graag dat vluchtelingen weer terugkomen om te helpen met de verdediging en wederopbouw van het land.
· Is er ook een internationaal verdrag voor een land om haar grenzen te beheersen?
Ruben: we zitten in ‘Schengen’ en hierin is geregeld wat we mogen/kunnen doen met onze buitengrenzen en binnengrenzen. Daarnaast zijn het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM) en Europese richtlijnen richtinggevend.
· Hoe komen al die migranten nou in Ter Apel terecht? Als ik geen navigatie had zou ik niet weten hoe ik in Ter Apel zou moeten komen.
Ruben: Richting Europa zijn er 3 routes: 1) de Oostelijke route (Turkije/Griekenland), 2) de Centrale route (via Tunesië naar Italië) en 3) de Westelijke route (via West-Afrika/Canarische eilanden en Marokko/Spanje). De 2e route is het grootst maar verliest aan populariteit en de 3e wint aan populariteit. Binnen Europa zelf zijn de grenzen grotendeels open, dus binnen Europa zijn er diverse routes en de mensensmokkelaars weten Ter Apel uitstekend te vinden. Ook als je je als asielzoeker meldt bij de politie in Nederland, dan word je doorgestuurd naar Ter Apel.
Ten slotte bedankt Ruben eenieder hartelijk voor alle input over de afgelopen anderhalf jaar vanuit het Thematisch Netwerk. Hij is er warm voorstander van om de uitstekende samenwerking op deze manier voort te zetten.
Peter Lamberts